Το όνομα Λαφιώνα (2)

Ο Λαφιώνας  ή  η Λαφιώνα ;

(Κώδικας. 4η δημοσίευση)

    Ο νεολογισμός που έχει κυκλοφορήσει τα τελευταία χρόνια, και θέλει το όνομα του χωριού ως "ο Λαφιώνας", αρσενικό όνομα, μας θέτει εδώ και χρόνια εν απορία, ηχεί πολύ παράξενο στα αυτιά μας και δεν υπάρχει εύκολη εξήγηση στο πότε και γιατί άρχισε και από ποια Νομαρχιακή τότε υπηρεσία .

Και σίγουρα οφείλεται σε κρατική υπηρεσία, γιατί οι χωριανοί μας πάντα αποκαλούσαν το  χωριό τους: Η Λαφιώνα

    Από την πρώτη στιγμή που ξεφυλλίσαμε τον Εκκλησ.Κώδικα, ανάμεσα στα άλλα θέματα που θα θέλαμε να τον συμβουλευτούμε, προσθέταμε και το θέμα του ονόματος του χωριού.

     Έχοντας διαβάσει τις περισσότερες από τις 196 χειρόγραφες πράξεις των δυο τόμων, το όνομα του χωριού παρουσιάζεται πολλές φορές αλλά πάντα χωρίς άρθρο, που θα μπορούσε να μαρτυρήσει το γένος. 

π.χ. Υπογράφει στην εισαγωγή ο Πρωτοσύγκελος της Μητρόπολης:

αωξΓ Σεπτεβρ# Ζ λαθιώνη   δηλαδή: 1863 Σεπτεμβρίου 7  εν Λαθιώνι .  

και προχωρώντας στις ημερομηνίες συναντούμε το όνομα ως:

1864.............. λαθιώνας αλλά και λαφιών

1866.............. λαθιών

1868.............. λαφιώ#

1869.............. λαφιών

1871.............. εν λαφιώνα

1873.............. κοινότης λαφιόνα  και λαφιώνα

1876.............. εν λαφγιόνα, (το γράφει ο εκ Πέτρας δάσκαλος Μιχαήλος μακρι Γιανάκης)

1880.............. εν λαθιώνι

1881.............. εν λαφιώνα
1893.............. Εν Λαφιώνι
1897.............. εν χωρίου λαθιώνας  (είναι πτώση γενική;)
1900-1902.... Εν Λαθιώνι
κλπ.

    Με σκοπό να υποστηρίξουμε τη γνώμη της προφορικής παράδοσης, που θέλει το όνομα της Λαφιώνας να είναι θηλυκό, όπως το κληρονομήσαμε από τους γονείς και τους παππούδες μας παραθέτουμε δυο στοιχεία που βρίσκονται στον πρώτο τόμο του κώδικα.

1. Η 44η πράξη του πρώτου τόμου τελειώνει όπως φαίνεται:

Υπογράφουν με τα ονόματά τους τρεις μάρτυρες και στο τέλος ο ιερέας : 
                 παπά Παναγιότις εφιμέριος λαθιόνας 
Το όνομα "λαθιόνας" είναι σε πτώση γενική του  ονόματος η λαθιόνα.
Αν ήταν ο λαθιόνας θα έκανε στη γενική πτώση λαθιόνα και όχι λαθιόνας.



2. Στη 16η πράξη έχουμε τη μοναδική φορά που συναντούμε το όνομα Λαφιώνα με άρθρο!

Πρόκειται για το προικοσύμφωνο του Βασιλείου Ζαφειρίου από το 1866 που αρραβωνιάζει την κόρη του Καλλιόπη με τον Νικόλαο Γιαννάκη από την Άργενο και εκτός άλλων προικίζει την κόρη:

 Α ον Το οσπίτιον καθώς ευρίσκεται, η δε σκέπαση θα αλλάξει και θα χωρίσει και ένα μέρος νοντά.
 Β ον  Όσα πράγματα ευρίσκονται  εις την λαθιώνα  είναι των δυο θυγατέρων μου εκτός η πιτζούλα.
κλπ

    Έχουμε λοιπόν τη λαϊκή μαρτυρία, γραπτή παράδοση του χωριού μας, ότι από τόσο παλιά το όνομά του ήταν αυτό που ακούγεται και σήμερα, με φ ή με θ και με θηλυκό άρθρο : Η Λαφιώνα .

Οι πρόσφυγες της Μικρασίας και η Λαφιώνα.

      Αυτές τις μέρες του Σεπτέμβρη θυμάται η χώρα μας και τιμά το ιστορικό του ξεριζωμού των ελληνικών πληθυσμών από τη Μικρασία. 
Θύμησες παλιές και διηγήσεις που έμειναν στ' αυτιά μας από τους παλιούς που έζησαν το διωγμό του '14 ή του '22.

     Η Λέσβος έχει με το θέμα της προσφυγιάς αυτής ιδιαίτερη σχέση, γιατί πάντα αισθανόταν με τα απέναντι παράλια μια ενότητα πολιτική, κοινωνική ή οικονομική αλλά και επειδή δέχτηκε το μεγαλύτερο κύμα των εκδιωχθέντων δυσανάλογο των δυνάμεων περίθαλψης, που είχε.

Μυτιλήνη τέλος του 19ου.

     
       Η Λαφιώνα, όπως και άλλα χωριά, είχαν ανθρώπους που εργάζονταν απέναντι και αποκτούσαν χρήματα και ακίνητη περιουσία στη Μικρή Ασία, με την οικογένεια στο χωριό. Στην ανταλλαγή έχασαν μόνο εργασία και περιουσία.  
Υπήρχαν όμως και άλλοι, που έμεναν μόνιμα με την οικογένεια στην ανατολή (όπως την ονόμαζαν), και με τα γεγονότα της μικρασιατικής καταστροφής και την ανταλλαγή των πληθυσμών, έχασαν ανθρώπους, μέλη των οικογενειών τους. 
Σ΄αυτήν την κατηγορία ανήκει ο ιερέας του Καραγατσίου Ιγνάτιος Μουμτζής με οχτώ παιδιά, εκ των οποίων γνωρίζαμε τον Ευριπίδη Μουμτζή (σύζυγος Αναστασίας) και την Χριστονύμφη (σύζυγος Ε. Αγγελόγλου) αλλά και άλλες οικογένειες όπως των Παπάζογλου Καρακάση, Κυπαρίσση, Χαρέμη, Ψωμόγλου, Αυγερινού, και πολλές άλλες που θα πρέπει να ερευνηθεί ειδικά, στα έγγραφα της κοινότητας ή και αλλού.

     Στον Κώδικα του χωριού μας δηλώνεται από νωρίς, με τα προικοσύμφωνα των ετών 1860 μέχρι και 1912 μια σχέση με τα απέναντι παράλια και ειδικά με την περιοχή του Καραγάτς. 

(Karaağaç)

Η Λέσβος και τα απέναντι παράλια με το Καραγάτς

Το χωριό Καραγάτσι, (σημαίνει στα ελληνικά "μαύρο δέντρο") βρίσκεται στον Αδραμυττηνό κόλπο μέσα σε εύφορη πεδιάδα.  

Το Καραγάτς με την περιοχή του, από δορυφόρο.

      Τα περισσότερα αν όχι όλα τα προικοσύμφωνα της εποχής αυτής έχουν να προικίζουν σε απογόνους ένα ή και περισσότερα κτήματα με ελιές στην περιοχή του "Καρά-αγάτς". 

Άποψη του χωριού σήμερα.

Ένα παλιό σπίτι από το Καραγάτς.

Και μεταφέρω κάποια για παράδειγμα:

-Βασίλειος Ζαφειρίου προικοδοτεί το 1886 την θυγατέρα του Καλλιόπη και τον γαμβρό του Νικόλαο Γιαννάκη (από Άργυνου), κτήμα με εκατό ελαιόδενδρα εις περιοχήν Καραγκιόζογλου Καραγατσίου .


-Διαμάντη Αντωνίου και Δημ. Κωνσταντίνου, το 1871 προικοδοτούν την θυγατέρα τους Στρατηγούδα και τον Ανεστάση Ιωάννου, εβδομήντα ελαιόδενδρα εις Ανατολήν χωρίον Καραγάτσιον .

- Το 1887 στις 3 Απριλίου γίνεται το προικοσύμφωνο για τον Φώτη Ανδρέου Κράλογλου και την Μαριάνθη Παναγιώτου, οι οποίοι εκτός από το χωράφι στην "Πλακούρα", προικοδοτούνται και με το "εις Ανατολήν χωρίου Καραγατσίου ελαιόκτημα ονομαζόμενον Τζαμιλίκι προίκα και αγορά (του πατρός), καθώς υπάρχει", όπως και το ελαιόκτημα "εις τρεις τσισμέδες με 14 ελαιόδενδρα, αγορά από τον Μετίμ εφέντη, και το χωράφιον ονομαζόμενον Κολγλουκ εις Σαρκιόι, ως καθώς ευρίσκεται".

- Στον αρραβώνα του Παναγιώτη Ν. Σουβλερού με την Πηνελόπη Πέτρου, προικοδοτείται μεταξύ άλλων και το μερίδιο του πατρός της νύφης, επί ενός μαγαζιού στο Καραγάτσι, που συνορεύει με κτίσμα του Ευριπίδη Ευστρατίου και από δυο πλευρές με δρόμο.

Και τελευταίο από τα δεκάδες παραδείγματα:

- Η Διαθήκη του Ευστρατίου Παναγιώτη Ασπρομάλλη, στις 20 Μαΐου του 1907,  κατοίκου Λαφιώνος, που διαθέτει στα παιδιά του, εκτός από την ακίνητη περιουσία του στην περιοχή Λαφιώνα - Πέτρα και επτά ακόμη κτήματα που βρίσκονται μεταξύ του Καραγατσίου και Μπουρχάνιε.

Η οδός από Καρααγάτς  προς Μπουρχάνιε. Παντού ελαιώνες. Κάπου κοντά θα ήταν και οι ιδιοκτησίες των συγχωριανών μας.

 Επισκεφτήκαμε την περιοχή τον Μάιο του 2014, προσκύνημα στα χώματα των παππούδων και προ παππούδων. Το χωριό Καράαγάτς παραμένει μικρό, σχετικά με την ανάπτυξη που σημειώνει η περιοχή και ακόμα περισσότερο με την Μπουρχάνιε, πρώην Κεμέρ, που είναι πλέον μεγάλη πόλη.