Η φετινή γιορτή της Αγίας Κυριακής

Ανήμερα σχεδόν της γιορτής  τής Αγίας Κυριακής στις 7 Ιουλίου

Κυριακούλα Αγγελόγλου-Σάπατου

 εφέτος ,βρέθηκε η φωτογραφία τής προ προγιαγιάς μου , Κυριακούλας Αγγελόγλου Σαπάτου, χωρίς να το περιμένουμε, αφού οι δυο οικογένειες , που θα μπορούσαν να την έχουν, απαντούσαν αρνητικά, η μία λόγω δύσκολης συνεννόησης και η ‘άλλη που δήλωνε ότι την είχε καιρό πριν αλλά τώρα δεν την βρίσκει.

Και να που παρουσιάστηκε μέσα από διπλωμένα χαρτιά, τώρα, σήμερα, που ήταν η γιορτή της. Τι να υποθέσει κανείς και τι να πει;

Ένα οφειλόμενο καθυστερημένο μνημόσυνο;
Μια υπενθύμιση ότι οι άνθρωποι δεν διαγράφονται;
Μια προσωπική προσπάθεια μόνιμης σύνδεσης του σήμερα με το χτες;

Η Κυριακούλα γεννήθηκε το 1856 και ήταν το ένα από τα πέντε παιδιά και η μία από τις δυο θυγατέρες του Αντωνίου και της Μαρίας Αγγελόγλου[1]. 

Παντρεύτηκε τον Δημήτριο Σάπατο το Μάη του 1878 (22 χρονών) και απέκτησαν τους: Μιχαήλ, Χριστόδουλο, τη Μυρσίνη τη Μαριάνθη και τον Μανώλη. Ήταν μια καλή νύφη, με προίκα[2] αρκετά ελαιοκτήματα και βοσκοτόπους όπως το κτήμα στα μαντρούδια, το Ατζλον τ΄αλώνι (Το αλώνι του Αγγελόγλου), το παλιάμπελο, την Κάντζα κλπ.

Τη Μαριάνθη την πάντρεψε με τον Αλέξανδρο Βατάλη, αδερφό του Ιπποκράτη, η οποία ατύχησε, και όπως πεθαίνανε τότε γρήγορα και ανεξήγητα οι ανθρώποι, έτσι πέθανε και η Μαριάνθη και άφησε ορφανές δυο κόρες , τη Ελπινίκη και την Παρθενόπη.
Η Κυριακούλα έγινε μάνα για δεύτερη φορά, ανασκουμπώθηκε και έψαχνε τρόπους σε δύσκολους καιρούς να αναστήσει τα εγγόνια της .

Λίγο πριν το 1920 μια δωρεά από τον γιο της Κυριακούλας, Μανώλη Σάπατο και τη γυναίκα του Γιαννούλα, θα δοθεί στα ορφανά Μαριάνθης και Α. Βατάλη δια Κοινοτικής Πράξης της πρώτης τότε κοινότητος Λαφιώνος, με την υπογραφή του Γ. Παπαδάκη και άλλων, βοήθεια αποτελούμενη από «μίαν τριακοσιάραν» που την έλαβε η Κυριακούλα ως προστάτις των.

Θα πεθάνει στα 83 της χρόνια το 1939, προστατευόμενη από την Παρθένα, μια που η άλλη εγγονή Ελπινίκη θα παντρευτεί στην Πέτρα. Η Παρθενόπη θα παντρευτεί τον Ι. Λαδά.Όσο ζούσαν αυτοί οι άνθρωποι, δεν μας εξήγησαν ποτέ τις συγγένειες αυτές που τώρα μέσα από τα λίγα στοιχεία που απέμειναν προσπαθούμε να τους αναστήσουμε στο σήμερα και να ξαναμετρηθούμε από την αρχή.

Αιωνία τους η μνήμη  

(Με πολλές ευχαριστίες στη Μαρία Θαλασσινού, που άνοιξε το αρχείο της Παρθένας και της γιαγιάς της, Κυριακούλας.)

Παρακάτω φαίνεται η καταχώρηση των δυο αδελφών Ελπινίκης 12 χρονών και Παρθενόπης 10, στο μητρώο μαθητών του Δ. Σχολείου Λαφιώνας το 1916.

---

[1] Στο προικοσύμφωνο του γάμου των Αντωνίου  Αγγελόγλου και Μαρίας αναγράφεται ημερομηνία 1841 και άρα δεν ήταν από τα πρώτα παιδιά του ζευγαριού η Κυριακούλα, γεννημένη το 1856.
Άρα και ο Αντώνιος, προπάτορας των Αγγελόγλου, πρέπει να γεννήθηκε γύρω στο 1820.

[2]  Στο δικό της προικοσύμφωνο που φύλαξε μαζί με άλλα αρχαιότερα έγγραφα της οικογένειας Αγγελόγλου, αναφέρεται η προίκα της λεπτομερώς: 3 στρώματα, και παπλώματα, 8 μαξιλάρες και 4 μαξιλάρια, στρωσίδια και καρπέτες, 19 υποκάμισα 14 σινδόνια, 60 μεσάλια 28 μανδίλια, 3 σκαμνομέσαλα, 5 μεσάλες, 4 σαλβάρια 2 σάκους ένα κοντογούνι μισοφόρια βρακοζώνες τσουράπια 10 καπνοσακούλες, τρία χαρανιά, ένα σινί, 15 κομάτια μπακίρια και καπακωτά, έναν νταβά, 1 σεφέρ τάσι, 3 σεντούκια, 3 σφίδες, τρία δαχτυλίδια μαλαματένια και 4 ασημένια και όσα άλλα ευρίσκονται.

Οι Λαφιωνιάτες στους Εθνικούς Αγώνες

Του Ιουλίου αρχομένου και της θερινής ραστώνης σε εξέλιξη, τελείωσε μια έρευνα για την συμμετοχή των χωριανών μας στους πολέμους της πατρίδας μας, αυτούς που έπεσαν για την ελευθερία και την ευτυχία ημών των υπολοίπων.

Είναι ένα θέμα σημαντικό, η τιμή στους ανθρώπους αυτούς, που δεν το έχουμε φροντίσει όσο θα έπρεπε. Έτσι παραμένουν άγνωστοι με ευθύνη των συγγενών τους αλλά και των υπόλοιπων που χαίρονται τα αποτελέσματα της θυσίας αυτών. Σίγουρα οι συγγενείς προτιμούν τη λήθη από την επώδυνη ανάμνηση του χαμού τους. Η δική μας υποχρέωση είναι να τους κατατάξουμε στους Ήρωες του Έθνους μας και να τους μνημονεύουμε για την τιμή και τον παραδειγματισμό.

Με τη βοήθεια των υπηρεσιών του Στρατού και των σχετικών αρχείων που δημοσιεύονται πλέον στο διαδίκτυο, με ερωτήσεις στους συγγενείς, όπου υπήρχαν, συγκεντρώθηκαν οι πληροφορίες που ακολουθούν, οι οποίες υπόκεινται πάντα σε διορθώσεις και προτάσεις.

ΣΤΟΥΣ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ

Η Λαφιώνα έχει πληρώσει το αναλογούν της χρέος στους αγώνες της πατρίδας και έχει να πενθεί και να υπερηφανεύεται χαμένους και ήρωες. Από τον Α΄ Παγκόσμιο και το Μικρασιατικό μέτωπο, στον Β΄ Παγκόσμιο και το Αλβανικό μέχρι τον Εμφύλιο.
Μια μικρή απότιση τιμής επιχειρείται από τον τότε Καποδιστριακό Δήμο Πέτρας, όπου αναφέρονται μερικοί από τους λαφιωνιάτες πεσόντες αυτών των πολέμων στο ηρώο της πλατείας το οποίο επιχειρεί να καλύψει όλες τις κοινότητες που ανήκαν στο Δήμο αυτόν. Για το χωριό της Λαφιώνας γράφει:

Είναι λοιπόν οι:
1.Ευστράτιος Βαλδάνης,
2.Χαράλαμπος Βολιώτης του Σπυρίδωνος,
3.Ιωάννης Πετριανός του Αλεξάνδρου,
4.Ιωάννης Πτεριανός του Αλ. (με ένα ερωτηματικό για την ορθότητα της καταχώρησης), και
5.Θεολόγος Σταματίου, όλοι πεσόντες στην Μικρασιατική Εκστρατεία 

Κοντά σε αυτούς, που αναφέρονται και στον κατάλογο πεσόντων της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, πρέπει να προστεθούν και οι εξής:
6. Νεοκλής Ευστρατίου. Τουλουμτζής^[1], υποδεκανέας που σκοτώθηκε στον  Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο στη μάχη του Σκρα, τον Μάιο του 1918 στο Κιλκίς. Και ο 7. Κυριάκος Τατάς, αδελφός της Μαρίας Τατά-Αχουλιά, που έπεσε το 1940 στον ελληνοϊταλικό πόλεμο αλλά και

8. Εμμανουήλ Χρυσοστόμου Σουβλερός, ο αεροπόρος μας, που σκοτώθηκε το 1944 στην Αίγυπτο, όπου είχε μεταφερθεί η αεροπορία, λόγω της Κατοχής.

Εμμ. Χρυσ. Σουβλερός

Νεοκλής Ψαρόπουλος

Και πρέπει, κάποια στιγμή με το χέρι στην καρδιά και τα μυαλά καθαρά να αποδώσουμε  τιμή σε όσους έπεσαν είτε από την μια, είτε από την άλλη πλευρά του επάρατου εμφύλιου πολέμου του 1945-1949. 

Και τότε ίσως αναφέρουμε[2] τον ΝΕΟΚΛΗ  ΨΑΡΟΠΟΥΛΟ, του Δημητρίου, Υπλγό (ΠΖ) που γεννήθηκε στη Λαφιώνα το 1919, του 564 Τ.Π. που έπεσε στον Προφήτη Ηλία Ευρυτανίας στις 14 Σεπτεμβρίου1947 αλλά και τους στρατιώτες αδελφούς:

ΑΧΟΥΛΙΑ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟ  Νικολάου, γεννημένο στη Λαφιώνα το 1919. Ανήκε στο 507 Τ.Π. και πέθανε στο 211 Χειρουργείο στις 3 Ιουλίου 1948, λόγω τραυματισμού του στο ύψωμα Τάλιαρος Γρεβενών από έκρηξη παγιδευμένης νάρκης. 

Ευστρ. Αχουλιάς

Σταύρος Αχουλιάς

Και τον αδελφό του: ΑΧΟΥΛΙΑ ΣΤΑΥΡΟ[3]  του ίδιου Τάγματος, που σκοτώθηκε την ίδια μέρα από έκρηξη νάρκης στο ίδιο ύψωμα.

Και τον  ΚΑΖΑΜΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟ του ΒΑΣΙΛ. γεννημένο το 1924 που υπηρετούσε στο 582 Τ.Π. και εξαφανίστηκε σε επιχειρήσεις στη θέση Κλέφτης Κονίτσης στις 4 Ιουλίου 1948. 

Τέλος, τον υπενωμοτάρχη ΖΗΝΩΝΑ [5] ΕΥΣΤ .  ΛΑΣΚΑΡΗ ο οποίος έπεσε στον Μελιγαλά Μεσσηνίας, στις 9-9-1944 (αδελφός του Γεωργίου και του Ευρυβιάδη Λάσκαρη, που έχουμε γνωρίσει).

Κατά μία άποψη πρέπει να μνημονεύονται και οι εξαφανισθέντες στο Μικρασιατικό: Όπως οι:  
Ιωάννης Καρακάσης, και ο αξιωματικός Γαβριήλ Κυπαρίσσης το 1922, και ίσως όλοι αυτοί οι άγνωστοι, που δεν κατάφεραν να γυρίσουν στο νησί κατά την μικρασιατική καταστροφή, θύματα μεγαλόπνοων γεωπολιτικών σχεδίων.
Άλλωστε οι σύζυγοι  των δύο προαναφερθέντων τουλάχιστον (έχουμε γραπτές και προφορικές μαρτυρίες ότι) έπαιρναν πολεμική^[4] σύνταξη που σημαίνει κρατική αναγνώριση της εμπλοκής τους στα γεγονότα.

Υπάρχουν βέβαια πολλοί ακόμη και σήμερα, που θεωρώντας την εποχή του εμφυλίου πολέμου ως εποχή σε σύγχυση, διαφωνούν και αφήνουν αυτούς τους ανθρώπους να κριθούν ως άξιοι τιμής στο μέλλον.Η δική μου πρόταση είναι να γραφτούν όλοι στην κενή στήλη του Ηρώου του χωριού, όπως έχουν ήδη γραφτεί στον τόπο της ταφής του καθένα, γιατί έχασαν τη ζωή τους για την πατρίδα για το κοινό και όχι για το ατομικό τους συμφέρον.
 
Και επειδή είναι σχετικό το θέμα, θέλω να αναφέρω και τον τραυματία πολέμου, τον Ιγνάτιο Καρανδάνη, που τον γνώρισε η γενιά, των σήμερα, πενηντάρηδων. Τραυματίστηκε λοιπόν στη μάχη του Σαρανταπόρου το 1912, τότες 18-19 χρονών, μια μάχη που άνοιξε τον πρώτο Βαλκανικό πόλεμο από πλευράς της Ελλάδος ενάντια στους Οθωμανούς.

---

[1] Ο Ευστράτιος Τουλουμτζής γεν. το 1854, ήταν πατέρας της Μαριάνθης (μετέπειτα σύζυγος Γρηγορίου Καλατζή) και του Νεοκλή, τον οποίον είχε αρραβωνιαστεί η Ουρανία Παπάζογλου μετέπειτα Φραγκούλη. Μια από τις επιστρατεύσεις που υπέστη ο Νεοκλής ήταν και αυτή στον Α’ Παγκόσμιο, όπου σύμφωνα με όσα μας είπε η Εύελπις, η τρίτη κατά σειρά κόρη και το τέταρτο παιδί της Ουρανίας, όπου και σκοτώθηκε.: Θυμάται και πολύ σωστά, ότι στον πόλεμο αυτόν έτρεχαν οι Έλληνες όπως και οι Βούλγαροι να βρεθούν με περισσότερα εδάφη νικητές, στην επικείμενη διανομή εδαφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

[2] http://stratistoria.wordpress.com

[3] Γεννήθηκε στη Λαφιώνα  το 1921,στρατιώτης  του 507 Τ.Π

[4] Αρχείο οικ. Ιω.Καρακάση και Χριστούδας Κυπαρίσση, σήμερα της Αριάνας Τουλουμτζή.

[5] Είναι καταγεγραμμένος στο: Γεωργίου ΤΖΟΥΒΑΛΑ, αντιστράτηγου ε.α, ΜΝΗΜΗ ΘΥΣΙΑΣΘΕΝΤΩΝ, τ.Δ Εκδόσεις ΠΕΛΑΣΓΟΣ στην σ. 1263 με α/α 1642. 

  

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ΣΤΟΥΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ