Πέμπτη 15 Νοεμβρίου 2018

Η κατασκευή του Νάρθηκα και της οικίας του εφημερίου του ναού της Λαφιώνας το 1920-1925



Ο ενοριακός ναός της Λαφιώνας 



Με βάση τα λυτά έγγραφα και τα στελέχη των αποδείξεων που βρέθηκαν αποθηκευμένα στο χώρο της σκάλας προς τον γυναικωνίτη του ναού, στα πλαίσια μελέτης[1] για την αποκατάσταση  ζημιών του ΒΔ τμήματος του ναού, τον Οκτώβριο του 2018 και με τα πρακτικά της Ενοριακής Επιτροπής του 1920 1925 επιχειρούμε να περιγράψουμε στοιχεία του καιρού και φάσεις της κατασκευής του νάρθηκα του ναού και του γυναικωνίτη.
Στη μνήμη του χωριού, δηλαδή των παλαιοτέρων κατοίκων του, έχει γραφτεί ότι το 1920, επί προεδρίας της Κοινότητος Γεωργίου Παπαδάκη και με άγνωστα κονδύλια[2] χτίστηκε ο Νάρθηκας του ναού, έργο που για την εποχή αυτή θεωρήθηκε σπουδαίο και πιστώθηκε στη φήμη του προέδρου, του και πρώτου προέδρου μετά τη δημιουργία ανεξάρτητης Κοινότητος Λαφιώνος τον Αύγουστο του 1919.

Σκόρπιες αποδείξεις αναφέρουν ότι δαπανήθηκαν τα εξής ποσά:

Δρχ. 37 , επτά φορτία ασβέστη,     3 Μαΐου 1920
Δρχ. 163, 4 τεμάχια σιδήρου,          7 Μαΐου 1920
Δρχ. 90, επισκευές, Σιδεράς Θεόδωρος, 2 Μαΐου 1920
Δρχ. 936 , 3000 οκάδες ασβέστου, 3/5/1920
Δρχ. 573, μεροκάματα για σχίσιμο λεύκων και πεύκων, 10/05/1920

Από στέλεχος αποδείξεων διαβάζουμε :

Δρχ. 728, αξία 14 ημερομισθίων  (προς 52 δρχ)                          10/2/1925
Δρχ. 572,.αξία.11.ημερομισθίων,λαβών, Σπύρος Λαγοδέλης, 10/2/1925.
Δρχ. 672 αξία 15 ημερομισθίων  (προς 45)
Δρχ. 600 αξία 15 ημερομισθίων λαβών  Αλ. Βουλγαρέλης
Δρχ 900 αξία 22 ημερομισθίων λαβών Θ. Κινδριδέλης             15/2/1925

Και έπεται συνέχεια…

Εικάζεται ότι τα μεγάλα αυτά ποσά και τα πολλά υλικά που δαπανήθηκαν το 1920 αφορούν την κατασκευή του Νάρθηκα του ενοριακού ναού του χωριού. Και οι πληρωμές από το εκκλησιαστικό ταμείο άρχισαν το 1920.
Οι εξοφλήσεις εργατών και υλικών τον Μάιο του 1925, φαίνεται να ταιριάζει με το άλλο έργο του ναού την  οικοδόμηση της οικίας του εφημερίου εντός του περιβόλου του ναού.


Μια οικία αποκλειστικά για τον παπά, ήταν στη σκέψη του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου από καιρό, όταν το 1924 έγινε έξωση του εφημερίου εκείνου του καιρού από τον  ο ιδιώτη που του ενοικίαζε[4] σπίτι. Και την επόμενη χρονιά έδωσαν λόγο οι επίτροποι, ότι θα διαθέσουν από τον προϋπολογισμό του επόμενου έτους ως αρχή, 3500 δρχ. για έναν μικρό οίκο του εφημερίου, λεφτά που είχαν λογισθεί για την επισκευή της Αγ. Παρασκευής. Τον Απρίλιο του 1925 το Εκκ. Συμβούλιο αποφασίζει εκ νέου και ανεβάζει το ποσό για τον οίκο του ιερέα στις 10 χιλιάδες δρχ.
Τελικά στον απολογισμό του έτους 1925, σημειώνεται κόστος κατοικίας εφημερίου 11.269,50 δρχ.

Στο έργο πάντως του Νάρθηκος εργάστηκαν πολλοί λαφιωνιάτες, εργάτες και μαστόροι.
Ο πρώτος χτίστης της πέτρας ήταν ο Αλέκος Βουλγαρέλης αλλά και ο 
Θεοφάνης Κιντριδέλης .
Με τις ξυλοκατασκευές ασχολήθηκε ο γνωστός στην περιοχή ξυλουργός Πέτρος Μεϊμάρης, πατέρας του δασκάλου Χριστόδουλου Μεϊμάρη, για τις σκαλωσιές και τα πατώματα της σκάλας και του γυναικωνίτη. 


Τα τρία τοξωτά ανοίγματα του νάρθηκα
Όσο για τη μεταφορά όλων των υλικών ασχολήθηκαν οι αγωγιάτες του χωριού όπως ο Τζάνος Ανδριώτης ο Ευριπίδης, ο Γεώργιος και ο Ευστράτιος Μουμτζή, ο Αλέξης Κράλογλου, ο Χρ. Ανδριώτης  ο Γ. Γκάγκας, και ο Ξενοφών Αυγερινός, για την άμμο τον ασβέστη τις πέτρες τα χώματα αλλά και ό,τι άλλο ήταν προς μεταφορά.
Για το σχίσιμο πέτρας αναφέρεται ο Χριστόδουλος Σταύρου (Γελαγώτης;) αν και αργότερα γνωστός στην τέχνη αυτή ήταν ο Χριστ. Κυριάκου Παπάζογλου.
Ακόμα υπάρχουν και μεροκάματα για σχίσιμο πεύκων και λεύκων.
Για όλα τα σιδηρικά και εργαλεία πρόκες τσάγρες μεντεσέδες και τα εξαρτήματα θυρών και τζάμια παραθύρων,φρόντισαν καταστήματα της Πέτρας. Αναφέρεται αυτό του Φραντζή.
Χρησιμοποιήθηκαν πέτρες από το ρούδι, όπως και για πολλά σπίτια του χωριού και για την ξυλεία κατέβασαν πεύκα από το ίδιο ύψωμα αλλά και λεύκες από τα περιβόλια της Λαφιώνας.
Τα μεροκάματα κυμάνθηκαν μεταξύ των 15 , 45 αλλά και 52 δρχ, ανάλογα το είδος εργασίας.‘Όσες αποδείξεις βρέθηκαν συγκεντρώνουν ποσόν δαπανών  13.000 δρχ. ενώ το βιβλίο Ταμείου της Εκκλησίας αναφέρει, ως τελικό, ένα αρκετά μεγαλύτερο ποσό.
Για τους σύγχρονους του Γ. Παπαδάκη το 1925 η εικόνα του ναού φαινόταν βελτιωμένη και το σύνολο μεγαλύτερο στον άξονα Ανατολή-Δύση  αλλά και ομορφότερο. Αργότερα θα προστεθεί και το μικρό γραφείο του ναού για τις γραμματειακές ανάγκες της ενορίας.



Με την λήξη των εργασιών θα τοποθετηθεί η κτητορική πλάκα του ναού ψηλά στην πρόσοψη του νάρθηκα που θα φέρει χρονολογία κατασκευής το 1807 και τη χρονολογία έναρξης κατασκευής του νάρθηκα 1920, εκλαμβανομένη ως«ανακαίνιση[3]» του ναού. Οι εξόφληση εργασιών και δαπάνης υλικών θα συνεχίζεται μέχρι τον Μάιο του 1925.






Η οικία του εφημερίου στο βάθος της αυλής (το κελί).














Στο μέτωπο του νάρθηκα μαρμάρινη πλάκα "το ομφάλιο" του ναού με  δυσδιάκριτη ανάγλυφη αναπαράσταση.





[1] Από την αρχιτέκτονα Μαρία Τσιτιμάκη
[2] Η περιουσία της ενορίας, τα έσοδά από την ετήσια πώληση του ελαιολάδου και οι χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες με έντοκο δανεισμό στους ενορίτες, μπορεί να υποστηρίξει τα έξοδά του ναού και τις αναγκαίες ανακαινίσεις του .Το 1923 το συμβούλιο της Εκκλησίας με πρόεδρο τον Απόστολο Καλατζή, αποφασίζει να εκποιήσει πολλά ελαιόδενδρα ευρισκόμενα «τήδε-κακείσε». Το δε έτος 1925 θα πωληθεί το κτήμα της εκκλησίας στα «Κόκκαλα» και αυτά στα «Άσπρα χώματα» και τον «παλαιόμυλο». Σύνολο εσόδων  11.950 δρχ. (Συνεδριάσεις, Ενορίας 22/7/1923. Αρχείο Ναού).
[3] Τουλάχιστον μια απόδειξη αναφέρει εξόφληση επισκευών στο ναό, τον καιρό της "Ανακαίνισης"
[4] Το ενοίκιο του ιερέα ήταν 280 δρχ.






















  Η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΩΝ 103 ΧΡΟΝΩΝ ΤΗΣ             ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ      ΛΑΦΙΩΝΑΣ                                              Ήταν 14 Αυγούστου 1919 , ό...