Η κουμαριά

Κουμαριά  (Arbutus Unedo)     Ένα απ' τα φυτά των Χριστουγέννων

Η κουμαριά είναι ένα από τα ωραιότερα φυτά της ελληνικής χλωρίδας. Είναι μεσογειακό είδος , αρκετά διαδεδομένο σε όλες τις χώρες της .
Η κουμαριά αναπτύσσεται σε όλη την Ελλάδα στην ζώνη των αείφυλλων – πλατύφυλλων, που εκτείνεται μέχρι 1.000 μ. υψόμετρο. Την συναντάμε σε θαμνώνες και δάση, σε ξηρές και πετρώδεις πλαγιές . Πριν χρόνια είχα βρει μια, κοντά στον ρ'ζόραχτο από την πάνω πλευρά.

Επειδή θεωρείται άριστο καλλωπιστικό φυτό έχει μεταφερθεί σε όλο τον κόσμο. (Αμερική , Αυστραλία κ.λ.π.)
Είναι αειθαλές φυτό (δεν ρίχνει ποτέ τα φύλλα της) στην Ελλάδα είναι συνήθως θάμνος που μπορεί να φτάσει μέχρι τα 3 μέτρα, αλλά στις άλλες χώρες γίνεται δέντρο-ειδικά αυτά που χρησιμοποιούν ως καλλωπιστικό φυτό- που μπορεί να φτάσει και τα 10 μέτρα ύψος.
Όσοι είστε από μεγάλες πόλεις, αν νομίζετε ότι δεν έχετε δει ποτέ κουμαριά, κάνετε  λάθος. Έχετε προσέξει κάποια κλαδιά που πωλούνται τα Χριστούγεννα με καρφωμένα στις άκρες των κλαδιών ένα βαμμένο με κόκκινη λαδομπογιά φιρίκι; Αυτά τα κλαριά είναι από κουμαριά.

Πολλαπλασιάζεται με σπόρους που πέφτουν από τους καρπούς της στο έδαφος.

Η κουμαριά (Arbutus unedo) έχει στην κομοστέγη της συγχρόνως άνθη, άγουρους και ώριμους καρπούς (σε πολύ λίγα φυτά ή δέντρα συμβαίνει αυτό).
Ένα εσπεριδοειδές που το κάνει αυτό είναι η πορτοκαλιά, ποικιλία Valencia.

Τα άνθη της είναι συνήθως λευκά και πιο σπάνια κόκκινα, τα οποία κρέμονται σε ταξιανθίες. Μοιάζουν με καμπανούλες, και ανθίζουν δύο φορές το χρόνο (Μάιο και Σεπτέμβριο). Γονιμοποιούνται από μέλισσες και το μέλι της κουμαριάς είναι συνήθως πικρό.

Ο καρπός της είναι σαρκώδης ρόγα –δρυπη-, μεγέθους 1-2 εκατοστά , ο οποίος, πριν ωριμάσει είναι κίτρινος και σιγά σιγά με την ωρίμανση μετατρέπεται σε κατακόκκινο.
Η επιφάνεια του καρπού είναι άγρια-κοκκώδης θα έλεγα- και θα ωριμάσει (φθινόπωρο) στη στιγμή που αρχίζει η ανθοφορία για την επόμενη καρποφορία.
Περιέχουν αρκετή ποσότητα σπόρων στο εσωτερικό τους

Βασικό: Τρώγονται, αφού ωριμάσουν καλά. (έχει σημασία ).

Θεωρώ ότι είναι ένα από τα πιο γευστικά φρούτα της φύσης. Αν και οι γνώμες διίστανται για την γεύση των κούμαρων, από αρχαιοτάτων χρόνων.
Άλλοι νομίζουν ότι δεν είναι καν φαγώσιμοι οι καρποί.
Οι αρχαίοι έλληνες δεν τα προτιμούσαν ιδιαίτερα. Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, ο Ρωμαίος επιστήμονας (φυσικός φιλόσοφος) και ιστορικός, περίφημος κυρίως από το έργο του «Φυσική Ιστορία» (Naturalis Historia) , έδωσε το λατινικό όνομα της κουμαριάς. Το όνομα «unedo» προέρχεται από το λατινικό «unum edo» που σημαίνει «τρώω ένα, μόνο».
Αν δεν έχει ωριμάσει αρκετά είναι αρκετά στυφό και άγευστο, αν δε έχει ωριμάσει πάρα πολύ, έχει άσχημη γεύση.
Αλλά, στην πλήρη ωρίμανση του είναι ένας πολύ εύγεστος και εκλεκτός καρπός.
Και βέβαια , επειδή δεν αντέχει καθόλου μετά τη συγκομιδή , ο καλύτερος τρόπος να τα φάει κάποιος είναι κατευθείαν από το δέντρο .

Παράλληλα από τα κούμαρα φτιάχνονται , εξαιρετικό τσίπουρο –σε πολλές περιοχές της Ελλάδας στα χρόνια του μεσοπολέμου και νωρίτερα έφτιαχναν και μάλιστα τα τελευταία χρόνια σε πολλές περιοχές αρχίζουν πάλι να το φτιάχνουν ), λικέρ, κονιάκ, (στην Πορτογαλία κάνουν ένα δυνατό κονιάκ με το όνομα medronho) καθώς και γλυκά του κουταλιού ή μαρμελάδα.
Ακόμη η κουμαριά είναι γνωστή για τις φαρμακευτικές της ιδιότητες, (σηπτικές και διουρητικές ).
Ο Iπποκράτης χρησιμοποιούσε τα κούμαρα για την αντιμετώπιση της θρομβοφλεβίτιδας.

Πριν από 60 χρόνια απομονώθηκαν από τα κούμαρα οι πρώτες κουμαρίνες, τα σημερινά αντιπηκτικά που δίνονται σε θρομβώσεις.
Τα φύλλα και ο τραχύς φλοιός της κουμαριάς χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα στη φαρμακευτική και στη βαφική.
Η κουμαριά είναι ανθεκτική στη φωτιά και αυτό της δίνει ένα πλεονέκτημα να χρησιμοποιηθεί σε αναπλάσεις εκτάσεων.

Ο καιρός της ελιάς

Ο καιρός της ελιάς άρχισε στο χωριό, αν και λίγο νωρίς για φέτος . Οι τελευταίες λιγοστές βροχές έδωσαν όψιμο όγκο στον καρπό και στο ελαιοτριβείο η αναλογία λαδιού-νερού δεν είναι καθόλου ικανοποιητική για τους παραγωγούς, που μαζί με τις τιμές του λαδιού που ακολουθούν πτωτική πορεία, έχουν απογοητευτεί.  Αρκετοί έχουν σταματήσει την ελαιοσυλλογή για το Γενάρη με την ελπίδα περισσότερου λαδιού αναλογικά, σε σχέση με το Νοέμβριο . Η ποιότητα όμως του λαδιού είναι εξαιρετική . 

               Το μάζεμα της ελιάς , από το ζωγράφο Θεόφιλο.

                                                   

                         Οι αρχαίοι Έλληνες ραβδίζουν και μαζεύουν τις ελιές 5000 χρόνια πριν.

                                                              Από αρχαίο αγγείο .

Lactarius deliciosus

Λακτάριος ο νόστιµος

Άρχισε ήδη ο καιρός του αμανίτη !! Είναι το μανιτάρι που συναντάται συχνά στα ξέφωτα του πευκοδάσους και κοντά σε θάμνους περισσότερο και λιγότερο κάτω από πεύκα. Το προτιμούν οι Μυτιληνιοί για τη γεύση του αλλά και επειδή το βρίσκουν εύκολα και σε μεγάλο πληθυσμό στα κοντινά τους δάση.
Ο συνηθισμένος τρόπος μαγειρέματος είναι το τηγάνισμα, αφού πλυθεί καλά και αλατισθεί για να αρχίσουν να φεύγουν τα υγρά του .
Τον καιρό αυτό οι ορδές των ευκαιριακών κυνηγών μανιταριών θα περάσουν με τα τζιπ και τις μηχανές από το ρούδι και την περιοχή του Κλαπάδου για να  οργώσουν κυριολεκτικά το πευκοδάσος και να σκουπίσουν οτιδήποτε συναντήσουν και όσα και να βρουν, αδιαφορώντας για τους επόμενους συνανθρώπους τους.

 Έτοιμοι για το τηγάνι . Βρήκα 10 κομμάτια στο πευκοδάσος πριν την Καλλονή .Όλοι νεαροί και φρέσκοι ανάμεσα σε χαμηλή βλάστηση και αραιά χορτάρια .
Για περισσότερες πληροφορίες για αμανίτες , περιοχές , είδη και προφυλάξεις από τους υπαρκτούς κινδύνους των μανιταριών :  στις ιστοσελίδες των μανιταρόφιλων ανά την Ελλάδα και ειδικά της Λέσβου, που έχει αρκετούς γνώστες . http://manitarilesvos.blogspot.com/

Φθινόπωρο στο χωριό

Το πεντάφυλλο στο "Εξοχικό" κοκκίνισε . Καιρός των αυτοδιοικητικών εκλογών ! Οι καμινάδες στο χωριό καπνίζουν και οι φωτιές στα χωράφια άρχισαν ν΄ανάβουν .

Για το Δήμο Λέσβου, μας ζητούν την ψήφο οι : Διαμάντη Βουλγαρέλλη

                                                                            Χρήστος Ζούρος

                                                                            Μαρία Καποδίστρια

                                                                            Νίκος Κούνιαρης

                                                                            Βασιλική Παπάζογλου .

Τα χρυσάνθεμα στις παρατημένες αυλές των κλειστών σπιτιών του χωριού σηματοδοτούν την εποχή και γλυκαίνουν την παρατεταμένη σιγή της γειτονιάς .

Φθινόπωρο , Νοέμβριος και ο καιρός γλυκός, τα χρώματα πιο σκούρα από το καλοκαίρι γιατί ο ήλιος φωτίζει υπό γωνία τη γη, οι μυρωδιές πιο έντονες , οι αισθήσεις σε διέγερση .Τα ραδίκια και τα άλλα άγρια χόρτα έχουν ξεμυτίσει . Τα δέντρα κιτρινίζουν μα η γη πρασινίζει .Τα κυκλάμινα στις ποταμιές ανθισμένα .

Crithmum maritimum

Κρίταμο ή Κρίθμο το παραθαλάσσιο!

Φυτό ποώδες πολυετές ξυλώδες στη βάση. Απαντά σε παράκτιους γκρεμούς, βράχια, στην άμμο, στα βότσαλα των ακτών της Μεσογείου και των δυτικών ακτών της Ευρώπης. Τα σαρκώδη αρωματικά φύλλα του γίνονται τουρσί. Στην Ελλάδα το φυτό αυτό είναι γνωστό με το όνομα: Κρίταμο, Κρίταμα, Αλμυριά.
Μεταξύ Πέτρας και Μολύβου ή στις απόκρημνες ακτές μεταξύ Άναξου και Τζιχράντας , έβρισκαν πάντα οι Λαφιωνιάτες το κρίταμα , Νοέμβρη μήνα, που έχει μεστώσει για καλά . Κάθε σπίτι είχε όλο το χειμώνα μέχρι το επόμενο καλοκαίρι στη γυάλα το κρίταμα, σε δυνατή άλμη μαζί με μερικές πράσινες ντοματούλες , να συνοδεύει τα φαγητά και το ούζο .

Δεν μαζέψατε ακόμα για φέτος εσείς ;

Θα αρκεστείτε στο τυποποιημένο τουρσί του εμπορίου ;

Τα φρούτα του φθινοπώρου

Μετά το τέλος των σταφυλιών έρχεται η σειρά για το ρόδι και το κυδώνι .