Μιχάλης  Τυρίμος  1907 - 1944         

Ο Μιχάλης Τυρίμος γεννήθηκε το 1907στην Άργενο της Λέσβου , χωριό του ορεινού όγκου του Λεπέτυμνου στο βόρειο άκρο του νησιού. Τον επόμενο χρόνο η οικογένεια θα μετακι-νηθεί στην Λαφιώνα, στο σχολειό της οποίας θα υπηρετήσει ο πατέρας του ως δάσκαλος.

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1936

Αποφοίτησε από το Διδασκαλείο της Μυτιλήνης, όπου είχε μετακινηθεί η οικογένεια και εργάστηκε ως τυπογράφος . Συμμετείχε στο κομμουνιστικό κίνημα δραστήρια από μαθητής, στο οποίο εντάχθηκε όχι εξ αιτίας των συνθηκών  που ζούσε, ή της φτώχειας των γονιών του, μα από ελεύθερη επιλογή πολιτικού ή φιλοσοφικού προσανατολισμού .

Από σπουδαστής ήταν ένας διανοούμενος με επιρροές από τον Βάρναλη, Μπαρμπίς, Λένιν και τις  άφθονες μπροσούρες που εξέδιδε το  Κομμουνιστικό Κόμμα.   Αργότερα θα σπουδάσει φιλολογία στην Αθήνα αλλά ποτέ δεν θα ασχοληθεί με το πτυχίο του αυτό.
Αμέσως μετά ως γνωστός κομμουνιστής θα υπηρετήσει φαντάρος στο τάγμα για τους κομμουνιστές του Καλπακίου. Θα κάνει εξορία στη Σαντορίνη το 1927, φυλακή στην Αίγινα για διανομή παράνομων εφημερίδων , μετά στον Άγιο Ευστράτιο το 1929, στα Ψαρά το 1931, στη Γαύδο το 1932 μέχρι το Φεβρουάριο του 1933.

Στην Αθήνα, επί  ΓΓ του ΚΚΕ  Νίκου Ζαχαριάδη, ο Τυρίμος  θα προσφέρει τις υπηρεσίες του και θα αναδειχθεί σε υψηλόβαθμο στέλεχος και στενός  συνεργάτης του ΓΓ, ως οργανωτικός Γραμματέας,  υπεύθυνος (Γραμματέας) του Ριζοσπάστη στον τομέα της διαφώτισης , γραμματέας της  ΚΟ Αθήνας,  μέλος της κεντρικής επιτροπής  και από το 1935 μέλος του πολιτικού γραφείου .Τότε ήταν που αντιπροσώπευσε το ελληνικό ΚΚ στη Μόσχα στο 7^ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς.  Ήταν το Νο  2 του ΚΚΕ .
Από το 1936,  19 Ιανουαρίου,  θα είναι και βουλευτής Λέσβου , ο πρώτος κομμουνιστής βουλευτής του νησιού.

Με την εγκαθίδρυση της Δικτατορίας του Μεταξά τον Αύγουστο του 1936, ο Τυρίμος , περνά στην παρανομία  αλλά συλλαμβάνεται μετά από ένα τρίμηνο και κατόπιν δίκης και καταδίκης με το «ιδιώνυμο» , θα μεταφερθεί στις φυλακές Αίγινας . Εκεί θα ασχοληθεί αμέσως με την καθοδήγηση των συγκρατουμένων του .
Λόγω της έντονης δραστηριότητάς του αυτής, θα τον μεταφέρουν στις φυλακές Κέρκυρας.

Εκεί, όπως λένε οι πηγές της εποχής , ο Τυρίμος  αποφασίζει να συνεργαστεί  με την Ασφάλεια για την εναντίωση στο κόμμα και  να συμβάλει στη διάλυση των οργανώσεων του ΚΚΕ,  οπότε  υπογράφει «δήλωση» .

Στη συνέχεια θα αφεθεί ελεύθερος και θα γίνει αμέσως το δεξί χέρι του υπεύθυνου της ασφάλειας  Μανιαδάκη.

 Πρέπει όμως πριν τον κατηγορήσουμε ανεπιφύλακτα ως δοσίλογο, να λάβουμε υπόψη μας τα εξής σημεία :

1.  Οι πληροφορίες για όλο το ιστορικό της προδοσίας του Τυρίμου  προέρχονται από αυτά που γράφει ο  Νίκος Χαραλαμπίδης  τέως αστυνόμος , επικεφαλής της υπηρεσίας δίωξης κομμουνιστών , καταγόμενος και αυτός από Μυτιλήνη.

2.  Τα στοιχεία αυτά για τον Τυρίμο δίνονται στη δημοσιότητα το τέλος του 1949 αμέσως μετά τη λήξη του εμφυλίου σε εφημερίδα σε συνέχειες , σε καιρό δηλαδή , που η κατασυκοφάντηση των κομμουνιστών  ήταν έργο θεάρεστο και επιβεβλημένο από διάφορες μυστικές και μη υπηρεσίες , από εθνικόφρονες δημοσιογράφους , προπαγανδιστές , από την Εκκλησία κλπ.

Γεγονός πάντως είναι ότι και οι τότε αλλά και οι μεταγενέστεροι συγγραφείς μιλούν για τον Τυρίμο , έχοντας σίγουρη τη συνεργασία του με την Ασφάλεια.

Και πάλι , το μεγάλο ερωτηματικό παραμένει το γιατί και για ποιο λόγο έφτασε ένας κομμουνιστής του ύψους του Τυρίμου να μεταστραφεί  : «Τι τον έσπασε…» .

3. Και γράφει γι αυτό ακριβώς το ερωτηματικό ο συγγραφέας Περικλής Ροδάκης :

Ο Τυρίμος δεν ήταν τυχαίος στο ΚΚΕ και δεν μπήκε σ αυτό από ενθουσιασμό μιας στιγμής . Ήταν από τους πιο μορφωμένους του κόμματος.  Ο Μιχάλης Τυρίμος είχε ένα μικρότερο αδερφό τον Γιώργο, ανώτερο  στέλεχος του ΚΚΕ κι αυτός. Ήταν απ αυτούς που τους είχαν καλέσει στη Μόσχα μαζί με τα άλλα μέλη της ΚΕ.  Το 1936 τον εκτέλεσαν και αυτόν στη Μόσχα, μαζί με τους άλλους 34 στις μεγάλες εκκαθαρίσεις του Στάλιν. Την είδηση της εκτέλεσης του αδερφού του ο Τυρίμος την έμαθε στην Αθήνα . Ίσως να φρόντισε να του την δώσει η Ασφάλεια. Το γεγονός αυτό τον έσπασε .

Ήξερε ότι εκείνος που φακέλωσε τον αδερφό του ήταν ο Ιωαννίδης, και ο Ζαχαριάδης έδωσε το σήμα στη Μόσχα για την κατακράτηση και την εκτέλεσή τους.

Αργότερα βέβαια θα γίνει γνωστό ότι ο Γιώργος Τυρίμος δεν εκτελέστηκε και  έζησε στη Σοβιετική Ένωση,  θα επιστρέψει δε στην Ελλάδα το 1960. Οπότε η είδηση του θανάτου του, ίσως ήταν κατευθυνόμενη από την ασφάλεια για να πετύχει αυτό που μας είναι τόσο δύσκολο να πιστέψουμε για το Μιχάλη Τυρίμο.
Στο όλο θέμα θα συμβάλει και ο άλλος Μυτιληνιός συγγραφέας Ασημάκης Πανσέληνος , ο οποίος τον γνώριζε και από παλιά , γράφει, ότι τον συνάντησε στην Αθήνα και με τα λόγια που αντάλλαξαν , πίστεψε ό,τι είχε ακούσει σαν φήμες γι αυτόν , συνδυάζοντας τον ψυχρό του και φιλόδοξο χαρακτήρα αλλά και τη δύναμη για εκδίκηση για το μικρό του αδερφό , που τον είχε

στείλει στη Ρωσία για σπουδές και χάθηκε . «Δεν το έβαλε κάτω ο άλλος , τον τύφλωσε η ανάγκη να εκδικηθεί. Ποτέ δε λείπει το τραγικό στοιχείο απ όλες τις πράξεις του ανθρώπου».

4.  Ο Γιώργος Βαλέτας ο λογοτέχνης της Άργενου, προλογίζοντας το βιβλίο της αδερφής του, Μερόπης Τυρίμου , την ονομάζει αδερφή του άτυχου κοινωνικού πρωταγωνιστή της Λέσβου,  Μιχάλη Τυρίμου . Δυσκολεύεται να πιστέψει τις κατηγορίες περί προδοσίας ή μήπως γνωρίζει κάτι που τον δικαιολογεί ;
Ο Μπάμπης Γεωργούλας στο βιβλίο του «Το Απόρρητο Αρχείο Καραμανλή», θα πει : «σε τούτον τον τόπο ποτέ δεν έγινε η κατασκευή μόνο των δυνάμεων της αντίδρασης . Πάντα οι νονοί , οι πάτρωνες, κατασκεύαζαν κι ένα μέρος των ανθρώπων της δράσης , για να την ελέγχουν και να την κατευθύνουν. Ο δικηγόρος βουλευτής του παλλαϊκού μετώπου Μιχάλης Τυρίμος με τους πύρινους λόγους του εναντίον των  αντιδημοκρατικών δυνάμεων, που παράγουν το φασισμό,  όπως έλεγε, ήταν το πρώτο – γνωστό τουλάχιστον πρόσωπο κατευθυνόμενης δράσης».

Ο καθένας έχει τη δική του γνώμη όπως και οι σημερινοί του ευκαιριακοί κατήγοροι, που είναι έτοιμοι να στήσουν ολόκληρο κατηγορητήριο εναντίον του, παίρνοντας το μέρος της σκληρής γραμμής του ΚΚΕ , που ζητούσε τουλάχιστον τότε ήρωες και μάρτυρες για τα ιδανικά των λαϊκών συμφερόντων, απαιτώντας από τους φυλακισμένους αγωνιστές να σφίγγουν τα δόντια και να αντέχουν τη φυλακή, την απομόνωση τα μαρτύρια και τους εξευτελισμούς…

5.  Σήμερα ζει η ανιψιά του Μ. Τυρίμου, στην Αθήνα, η κόρη της αδερφής του Μερόπης.

Μ’ αυτήν είχαμε μια τηλεφωνική επικοινωνία με τη βοήθεια του πρώην Γραμματέα της τοπικής κοινότητας Αργένου . Με πνεύμα συνεργασίας και θέληση να διαφωτίσει την υπόθεση που ερευνούμε, μας μετέφερε τη γνώμη της οικογένειας Τυρίμου για το Μιχάλη και την κατάληξη που είχε.

Μας είπε ότι ο θείος της, Μιχάλης, όντας στην κεφαλή του κόμματος μαζί με τον Ζαχαριάδη, πάντα διαφωνούσαν μεταξύ τους σε θέματα τακτικής και είχε αναπτυχθεί κλίμα εριστικό . Αργότερα θα χαρακτηριστεί από τον Ζαχαριάδη ως τροτσκιστής για να περιθωριοποιηθεί και να πέσει από τα υψηλά κλιμάκια.  Μας άφησε δε να καταλάβουμε,  ότι ήταν φυσικό να καταλήξει η κατάσταση σε παρόμοια πτώση και καταστροφή.

Σίγουρα εμείς σήμερα, θα ήμασταν οι τελευταίοι που θα δικαιούμασταν να γνωμοδοτήσουμε την τελική γνώμη για τον εξαίρετο αυτόν, άτυχο αγωνιστή σύμφωνα και με το Βαλέτα .

 Η Ιστορία δεν βιάζεται αλλά περιμένει τον κατάλληλο καιρό να αποδώσει ευθύνες και δικαίωση σε όποιον και ό, τι του ανήκει .

Ο Μιχάλης Τυρίμος μετά την απελευθέρωσή του, θα δραστηριοποιηθεί στην Αθήνα και στη Μυτιλήνη μέχρι το καλοκαίρι του 1944,  οπότε και θα εκτελεστεί από άντρες της Ο.Π.Λ.Α. (όργανο του ΚΚΕ) .  

(Για τη συλλογή των στοιχείων και τη μεταγραφή : Βίκυ Παπάζογλου και ο Blogger)
-Αιολικά χρονικά τομ. Θ'/2007 σ.247-273
-Οι περισσότερες Αναφορές από τον  Κ. Μίσσιο .
-Μερόπη Τυρίμου Σπυροπούλου "Μαριάνθη" διηγήματα Αθήνα 1985 και "Στης ζωής το σεριάνι"ποιήματα,Αθήνα1984.
Ίδε και :http://www.phorum.gr/viewtopic.php?t=8349#p202872

Η Μαριάνθη

Μερόπης Τυρίμου -Σπυροπούλου                    Η ΜΑΡΙΑΝΘΗ

                                                                                                                                                           ΔΙΗΓΗΜΑ

Στη Λαφιώνα της Λέσβου ζούσε πριν από χρόνια η Μαριάνθη. Το χωριό αυτό δεν ήταν η πατρίδα της . Γεννημένη στην Άργενο της Λέσβου, εγκατέλειψε τον τόπο της γέννησής της τους συγγενείς της και το καινούριο σπίτι της και νιόνυμφη εγκαταστάθηκε στη Λαφιώνα ακολουθώντας τον άντρα της που ήταν δάσκαλος εκεί.

Μερόπη Τυρίμου

Η Μαριάνθη στη Λαφιώνα ήταν υπόδειγμα νοικοκυράς . Μακριά από τα χωριάτικα κουτσομπολιά κεντούσε και έπλεκε και νοικοκύρευε τα πάντα, μέσα στο μικρό διαμέρισμα που της παραχώρησαν στο σχολειό , πριν από τον πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο.

Ασυναγώνιστη η Μαριάνθη. Πρώτη στα εργόχειρα που μόνη της ετοίμαζε κολαριστά. Ζωγράφιζε σχέδια από το μυαλό της και όταν πια την εγνώρισαν όλοι στη Λαφιώνα , πήγαιναν όλες να τους σχεδιάσει μαξιλάρια πάντες τραπεζομάντηλα . Το εργόχειρο μάλιστα μερικές την κατάφερναν όχι μόνο να τους το σχεδιάσει αλλά και να  τους το κεντήσει .

Δεν άργησε όμως η Μαριάνθη να αποκτήσει ένα και δυο και τρία και τέσσερα παιδιά . Δυο αγόρια και δυο κορίτσια .Ε, τότε πια ήταν που μέρα – νύχτα δεν ησύχαζε.

……………………………………………………………………………………………………………………….

Πρέπει να σημειώσουμε πως η Μαριάνθη δεν ξεχνούσε και το χωριό της την όμορφη Άργενο.Δεν ξεχνούσε τη μάνα της τα αδέρφια της τις γειτόνισσές της και τα περιβόλια του χωριού και τον επιβλητικό Λεπέτυμνο. Νοσταλγούσε να βρεθεί μια μέρα στο αγαπημένο της χωριό και να δει τους δικούς της.

Κυλούσαν τα χρόνια και το 1920 η Μαριάνθη απομακρύνθηκε ακόμα περισσότερο από την Άργενο. Πήρε τα τέσσερα παιδιά της και κατέβηκε στη Μυτιλήνη στην πόλη, γιατί είχαν πια ανάγκη από ανώτερα σχολεία.

Ποτέ δεν ελιγόστευε τις μητρικές της φροντίδες μα είχα και μια πληγή στην καρδιά της που την έλιωνε. Ήταν μακριά από τον άντρα της γιατί το κράτος και οι επιθεωρητές δεν συγκινούνταν από οικογένειες και κάτι τέτοια. Μάταια προσπαθούσε ο δάσκαλος να πλησιάσει την οικογένειά του με μια μετάθεση κάπου κοντά στην πόλη. Αδύνατον . Εφτά χρόνια η ζωή τους ήταν μαρτύριο.

Ήρθε ο Απρίλης του 1927 . Πλησίαζαν οι διακοπές του Πάσχα και η Μαριάνθη μετρούσε τις μέρες που θα έρχονταν ο δάσκαλος , για να γιορτάσουν και να χαρούν όλοι μαζί το Πάσχα.

Ο δάσκαλος όμως είχε κουραστεί με τις αντιξοότητες του χωριού και των 100 παιδιών του σχολείου. Πολλή κούραση, λόγοι οικονομικοί συναισθηματικοί  έφθειραν την υγεία του. Γι αυτό μια μαύρη μέρα της Μεγάλης Εβδομάδας , τη Μεγάλη Τρίτη η Μαριάνθη παίρνρι ένα τηλεφράφημα από τον πρόεδρο της κοινότητας Λαφιώνας , που την καλεί στην κηδεία του άντρα της. «Ο δάσκαλος έπαθε καρδιακή προσβολή και έπεσε από την έδρα».

Σαν κεραυνός έπεσε η είδηση.

Μια Μαριάνθη μόνη τώρα, χήρα με τέσσερα παιδιά ανήλικα, σήκωνε πια στον ώμο τον σταυρό του μαρτυρίου της ηλικίας τότε 47 χρονών, πήρε μια σύνταξη που δεν επαρκούσε για να θρέψει τα παιδιά της, αφού μάλιστα ήταν και οι σπουδές τους στη μέση. Στο σφυρί λοιπόν ότι κτήματα είχε κληρονομήσει η άτυχη οικογένεια. 

Η Μαριάνθη καμάρωνε τα παιδιά της και είχε ρίξει όλες της τις φροντίδες σ αυτά. .Ονειρευόταν και ήλπιζε. Ήλπιζε πως θα’ ρθει μια μέρα που θα πληρωθεί για τις θυσίες και τους κόπους της. Δυστυχώς ! Ακολουθήσαν  χρόνια σκοτεινά και δυσβάσταχτα. Σαν να μην έφταναν οι  ταλαιπωρίες της διχτατορίας του Μεταξά, κηρύχτηκε και ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος , που άφησε τα σημάδια του εμφανή σε όλες τις χώρες του κόσμου. Στη λαίλαπα εκείνη του πολέμου η Μαριάνθη , χάνει τους δυο γιους της.Δεν κατορθώνει να εξακριβώσει τίποτα για την τύχη τους  , παρ’ όλες τις αγωνιώδεις έρευνές της. Είναι για να την κλαις .

Επί 25 χρόνια ανησυχούσε και έκλαιγα χωρίς να καταφέρει να βρει άκρη.Οπότε μια καλοκαιριάτικη μέρα φάνηκε ένα φως. Τηλεγράφημα πως ο μικρός της γιος Γιώργος ζει σε ξένη χώρα και σκοπεύει να επιστρέψει στην Ελλάδα. Στο χαρμόσυνο αυτό άγγελμα η Μαριάνθη παραλίγο να πάθει συγκοπή . Ακολούθησαν μέρες χαράς και αγαλλίασης όταν μάλιστα δεν άργησε να φτάσει και γράμμα με φωτογραφία του γιου της. Διπλασιάστηκαν όμως οι αγωνίες και οι λαχτάρες της. Πότε θα έρθει ο Γιώργος έλεγε και ξανάλεγε η Μαριάνθη.

Τι δράμα λοιπόν. Δεν άντεξε στην τόση αγωνία . Έπεσε με εγκεφαλικό επεισόδιο για να κλείσει μιαν αυγή τα μάτια και να μην δει το Γιώργο της ούτε κι εκείνος να την προλάβει ζωντανή.

Μα ποια ήταν αυτή η Μαριάνθη που στη ζωή αλυσίδα είχε τις συμφορές ; Ποια ήταν η Μαριάνθη που μόνο δάκρυα χόρτασε σ αυτό τον ψεύτη κόσμο ; Μανούλα μου!

Μανούλα μου! Συ ήσουνα η Μαριάνθη. Συ ήσουνα που με γέννησες , που με βύζαξες, που μ ανάθρεψες. Συ ήσουνα η μάνα μου, που μ έμαθες να περπατώ  με δίδαξες να μιλώ, χρωστώ τα πάντα σε σένα.

Αναπαύσου εν ειρήνη και ας είναι ελαφρό το χώμα της Αττικής γης, που σε σκέπασε . -     

......................................................................

Το ιστόρημα με τίτλο «Μαριάνθη» , ανήκει στην ομώνυμη συλλογή διηγημάτων της συγγραφέως  Μερόπης  Τυρίμου- Σπυροπούλου, Αθήνα 1985, όπου μεταξύ άλλων γράφεται και  ένα μέρος της ιστορίας της άτυχης οικογένειάς της , τα χρόνια που έζησαν στη Λαφιώνα και τη Μυτιλήνη.

Τα στοιχεία για την οικογένεια αυτή και τα βιβλία της Μερόπης, συνέλεξε η Βίκυ Παπάζογλου Μπιτιλούλη, από την αρχική πατρίδα τους την Άργενο, όπου και κατοικεί ακόμα συγγενής τους .
Η Βίκυ εκτίμησε το ρόλο της οικογένειας αυτής από την πρώτη στιγμή που έμαθε γι αυτούς και θεώρησε ιδιαίτερα αξιόλογο το ότι ο πρώτος βουλευτής Λέσβου του ΚΚΕ, αδερφός της Μερόπης, ο Μιχάλης Τυρίμος, γεννήθηκε και έζησε τα πρώτα του χρόνια , στο δικό μας χωριό.

Έτσι έψαξε και ακόμα ερευνά το θέμα που δημιουργήθηκε μέσα στο κόμμα τον καιρό που ο Μιχάλης Τυρίμος φυλακίστηκε από τη Δικτατορία του Μεταξά και έπεσε σε δυσμένεια από το ΚΚΕ , όταν κατάφερε να αποφυλακιστεί . 
Ο Μιχάλης Τυρίμος, είναι σχεδόν σίγουρο πια,  ότι δολοφονήθηκε από όργανα του κόμματος .
Αλλά και ο αδελφός του υπέστη διώξεις και ήταν για καιρό χαμένος στη Ρωσία όπου βρισκόταν για σπουδές, φυλακισμένος στη Σιβηρία,  χωρίς να έχει τη δυνατότητα να επικοινωνήσει με την οικογένειά του.
 Ανάλογες διώξεις θα υποστούν και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, όχι όμως από το ΚΚΕ αλλά από την αντίθετη ιδεολογικά πλευρά , που θα επικρατήσει τα επόμενα χρόνια στη Ελλάδα.

Όταν θα έχουν συγκεντρωθεί όλα τα στοιχεία γι αυτούς , τότε θα δημοσιευτούν ολοκληρωμένα .        

Από τη Βίκυ Παπάζογλου

ΑΝΟΙΞΗ

Ήρθε ο Μάης γύρισαν γοργά τα χελιδόνια

λαλεί ο τρελοκότσυφας λαλούνε και τ αηδόνια

Η φύση γύρω σκόρπισε χιλιάδες μυρωδιές

και η χαρά πλημμύρισε σε όλες τις καρδιές .

.................................................
Πρόβαλε στο μπαλκόνι σου μικρούλα να σε δω.
Όλα τριγύρω στήσανε θεότρελο χορό.
Στείλε μου χαιρετίσματα, στείλε μου ένα φιλί,
μ ένα της άνοιξης αυτής γλυκόλαλο πουλί.

                                                         Μερόπη Τυρίμου-Σπυροπούλου 
                                                                                (Συλλογή Αγριολούλουδα)

Η Μερόπη είναι η αδελφή του παρεξηγημένου Κομμουνιστή της Λέσβου Μιχάλη Τυρίμου που γεννήθηκε το 1910 στη Λαφιώνα, όπου και έζησε τα παιδικά της χρόνια . Στη συνέχεια έζησε στη Μυτιλήνη και μετά τις σπουδές της στην Αθήνα θα διοριστεί δασκάλα στη Βατούσα το 1929 και μετά θα μετατεθεί στον Πολιχνίτο. Στα σχολεία αυτά θα αναπτύξει πολύπλευρη παιδαγωγική δράση και θα ασχοληθεί παράλληλα με τη λαογραφία της περιοχής. Στα χρόνια της Κατοχής η Μερόπη Τυρίμου θα πάρει μέρος στους Αντιστασιακούς αγώνες του λεσβιακού λαού μαζί με το σύζυγό της Γιώργο Σπυρόπουλο συνεργάτη του Νίκου Μπελογιάννη.

Αντιμετωπίζοντας το ζεύγος ανεκδιήγητες διώξεις και αρπαγές, λόγω της οικογένειάς της, αναγκάστηκε να παραιτηθεί από τη δημόσια υπηρεσία και να αποτραβηχτεί στην Αυγή Αμαλιάδας Ηλείας , όπου έζησε επί 25 χρόνια και απέκτησε 2 παιδιά .
Στα γράμματα θα παρουσιαστεί το 1930.

......................................................................................................Γ. Βαλέτας .

Ημερολόγιο 2012

Φέτος το χωριό μας έχει την τιμή να φιλοξενείται και να προβάλλεται από το ημερολόγιο τσέπης της  Ιεράς Μητροπόλεως Μηθύμνης .

Με αρκετά καλές και πολλές φωτογραφίες γενικής άποψης του χωριού, των εξωκλησίων του, της θέας του προς την ανατολή, της κεντρικής μας εκκλησίας εσωτερικά και εξωτερικά,  των ορεινών τοπίων από το Ρούδι , των αρχαιολογικών ευρημάτων Αγίου Αλεξάνδρου,  δίνεται μια καλή εικόνα και πολλές αφορμές να εκτιμηθεί και να αποτελέσει η περιοχή μας προορισμό επισκεπτών.   

Αφιερώνει μεγάλο μέρος του,  για να γράψει την ιστορία του Αγίου Αλεξάνδρου, με  αναφορά  στην επιστημονική έρευνα, δηλαδή στα ευρήματα του καθηγητή Φουντούλη, της Αρχαιολογικής υπηρεσίας,  από τις ανασκαφές, επί Επισκόπου Ιακώβου και στο τέλος διατυπώνει την άποψή του ο συντάκτης, την άποψη της τοπικής Εκκλησίας για τον Άγιο Αλέξανδρο, λέγοντας ότι η παράδοση τον θέλει Αρχιεπίσκοπο Μηθύμνης και όχι απλό Άγιο Αλέξανδρο της Λαφιώνας, όπως τον αποκαλεί ο αείμνηστος καθηγητής  .

Τα καλά του λόγια και οι φωτογραφίες του ημερολογίου συνολικά για το χωριό μας και τις ομορφιές του, θα αποτελούν μια πρώτης τάξεως προβολή για όσους το έχουν στο σπίτι τους .

 Θεωρώ ότι πρέπει να ευχαριστήσουμε τη Μητρόπολή μας , τον Αρχιμανδρίτη Νικόδημο Κουτσαμπάση για τη σύνταξη και τον π. Ιωακείμ Παναγιώτου για την επιμέλεια του ημερολογίου.

Με την ευκαιρία δε αυτή, να πούμε ότι το χωριό μας, επιθυμεί να βλέπει τον επίσκοπό του πιο συχνά και μάλιστα την ημέρα του μοναδικού πανηγυριού του, της Αγίας Παρασκευής .

ΜΥΤΙΛΗΝΗ : 100 χρόνια ελευθερίας

1912 - 2012  ένας αιώνας ελευθερίας για το νησί της Λέσβου.
Το νησί μας γιορτάζει φέτος τα 100 χρόνια από την απελευθέρωσή του από τον τουρκικό ζυγό .
Όπως και άλλα νησιά αλλά και η πόλη της Θεσσαλονίκης .

Ο Ελληνικός στρατός στη Μυτιλήνη 1912

Μπορεί ένα οικοδόμημα να στέκεται αιώνιο όσο αντέχει, όσο η φθορά δεν έχει εισχωρήσει ανάμεσο στις πέτρες του, όσο μπορεί να αντιστέκεται στο σαράκι ή στον άνεμο. Ας  φαίνεται αιώνιο, αιώνια είναι μόνο η φθορά. Η φρίκη της πτώσης, σα ψιλό σύγκρυο, περνά κιόλας τις πέτρες του κι εσύ δεν το νιώθεις. Όταν σημάνει η ώρα και φαγωθούν οι αρμοί που το δένουν, στο πιο μικρό φύσημα της αύρας ή και μονάχα από το δικό του το βάρος, θα πέσει, θα σωριαστεί.
Από την ώρα που οι άνθρωποι ξυπνήσαν και είδαν τις σιλουέτες των καραβιών αραγμένες, ανοιχτά, στο φως της αυγής, ως τις 11 πριν από το μεσημέρι περίπου, που η τουρκική φρουρά τραβήχτηκε στο εσωτερικό του νησιού, η αιώνια τάξη του κόσμου της θεια Κατίγκως, αναποδογύρισε μονομιάς. Και δεν υπάρχει πιο συγκλονιστική αλλαγή στη ζωή, παρά του σκλάβου που γίνεται λεύτερος –την ώρα που αντικρίζει τη λευτεριά.
Εκείνη την Πέμπτη το απόγευμα, οι δρόμοι της Μυτιλήνης ήταν πλημμυρισμένοι χαρτιά, ντεφτέρια, χειρόγραφα κι έντυπα σε αραβική γραφή, από τα λεηλατημένα δημόσια καταστήματα, και πυρομαχικά ήταν σπαρμένα μέσα στα σοκάκια, το υλικό μιας ιστορίας που σκόρπιζε –παίζαν μ’ αυτό τα παιδιά.

Πηγή: Ασημάκη Πανσέληνου, Τότε που ζούσαμε, Αθήνα 1982

Ο μουτεσαρίφης Μυτιλήνης Ρεσίτ πασάς το 1901 με τους συνεργάτες του.

Περιμένουμε αρκετές εορταστικές εκδηλώσεις από την πλευρά της διοίκησης (περιφέρεια , Δήμος ) αλλά και από σωματεία, ενώσεις και συλλόγους , γενικά από την ιδιωτική πρωτοβουλία .
Ακόμη υποθέτουμε ότι μέρος στους εορτασμούς θα λάβουν όλες οι περιοχές του νησιού και ιδιαίτερα αυτές που έπαιξαν κάποιο ρόλο στις μέρες αυτές της απελευθέρωσης, όπως οι περιοχές γύρω από τον Κλαπάδο , Καλλονή (Τυρανίδι), Πέτρα , Μόλυβος και γιατί όχι το μικρό αυτό χωριό που λέγεται Λαφιώνα και είναι τόσο κοντά στο τελευταίο αυτό καταφύγιο του κατακτητή , που προκάλεσε την τελευταία μάχη της απελευθέρωσης του νησιού μας.

Οι πρώτες μέρες της απελευθέρωσης περιγράφονται σε επιστολή του Κωνσταντίνου Μελά, πρώτου στρατιωτικού διοικητή της Ελεύθερης Λέσβου, προς την πεθερά του , που παρατίθεται πιο κάτω.

Αγαπητή μητέρα,

Τόσος ενθουσιασμός, τόσες αξέχαστες στιγμές. Φτάσαμε στην Μυτιλήνη στις 5 ½ το πρωί, και με την αυγή, αυτή η ωραία και μεγάλη πόλη έβλεπε ν’ ανατέλλει η πολυπόθητη ημέρα. Κατά τις 8, μία άκατος με άσπρη σημαία πήγε να ζητήσει από τον κυβερνήτη να παραδώσει την πόλη. Έγιναν διαπραγματεύσεις και δώσαμε διορία δύο ώρες στον Βαλή για ν’ απαντήσει. Στην λήξη της προθεσμίας αυτής, αποβιβάστηκαν δυο λόχοι ναυτών που δεν συνάντησαν την παραμικρή αντίσταση. Πρέπει να σας πω ότι όταν αποβιβαζόταν ο απεσταλμένος μας, ένα τεράστιο πλήθος είχε συγκεντρωθεί στην προκυμαία και ρίχνανε τουφεκιές στον αέρα για να δείξουν την χαρά τους. Είχα πάρει εντολή να καταλάβω την πόλη και τα δημόσια κτήρια. Επί κεφαλής ενός λόχου (σ.τ.μ. μοίρας;) πήγα στο Κυβερνείο όπου με περίμενε ο Βαλής του Αρχιπελάγους και ο κυβερνήτης της νήσου, και οι δυο μιλούσαν θαυμάσια γαλλικά. Πολύ συγκινημένοι, μου είπαν: «Διαθέτετε την δύναμη, δεν μας μένει παρά να σας υπακούσομε.» Ανταλλάξαμε μερικές κουβέντες και απεσύρθησαν στα δικά τους, και άμα την έξοδό τους διέταξα να αποδώσουν στρατιωτικές τιμές στον Βαλή που φάνηκε πολύ συγκινημένος. Φωτογραφήθηκε η σκηνή, και θα σας στείλω την φωτογραφία. Έλαβα αμέσως την εξουσία, και τότε άρχισε το μαρτύριό μου: επισκέψεις, φιλιά, οδηγίες να δώσω, αποφάσεις να πάρω, εντολές να συλλάβουν αιχμαλώτους κ.λπ.. Κατ’ αρχήν προσπαθήσαμε να βρούμε χρήματα, αλλά ούτε πεντάρα υπήρχε και το νησί είναι πάμπλουτο, απέφερε στην Τουρκία 1.000 λίρες ημερησίως!

Κωνσταντ. Μελάς

Παραείχα πολλή δουλειά με την στρατιωτική και πολιτική διακυβέρνηση (για την οποία είμαι πολύ άπειρος) και γι’ αυτό είμαι πανευτυχής που στείλανε έναν πολιτικό κυβερνήτη. Ένα στρατιωτικό τάγμα είχε αποβιβασθεί συγχρόνως με μας και κατέλαβε τα υψώματα κοντά στην πόλη, διότι ο τουρκικός στρατός με περίπου 1.800 άνδρες είχε αποσυρθεί στα ενδότερα της νήσου και αυτή την στιγμή, βρίσκεται σε 14 ώρες πεζοπορίας από εδώ. Είμαστε σε διαπραγματεύσεις με τον στρατό για να παραδοθούν. Βρήκα εδώ τον Γεώργιο Κορατζά που διορίστηκε πολιτικός μου σύμβουλος, και πολύ χάρηκα! Έφυγε σήμερα το πρωί για την Χίο που πρέπει να καταλαμβάνεται τώρα. Φαντάσου την έκπληξή μου όταν σε μία δεξίωση των προυχόντων είδα τον Φίλιππο Χρυσοβελώνη να μπαίνει στο γραφείο μου μ’ ένα τάγμα πεζικού. Παρακάλεσα αμέσως τον ταγματάρχη να μου τον αποσπάσει για ν’ αναλάβει την επιθεώρηση και την παραλαβή όλων των υπηρεσιών σχετικών με οικονομικά θέματα. Τον έχρισα υπουργό οικονομικών και ήταν πολύ αστείο να τον βλέπεις με στολή απλού στρατιώτη να παραλαμβάνει με τον υπηρεσιακό διερμηνέα την Αγροτική Τράπεζα (πολύ πλούσια) οθωμανικό ίδρυμα. Εγκατεστάθηκα για ύπνο στο Προξενείο, και παρεχώρησα ένα δωμάτιο στον Φίλιππο και άλλο ένα στον Μανώλη Τομπάζη, τον υιό του Ιάκωβου που είναι κι αυτός στον στρατό και που θα χρίσουμε εισαγγελέα της Κυβέρνησης για το Δημόσιο Χρέος. Όσο δεν γίνεται μάχη, αυτοί οι δυο ταλαίπωροι μπορούν ν’ απολαμβάνουν την πολυτέλεια ενός κρεβατιού και μιας λεκάνης.
Σήμερα έγινε η Δοξολογία. Ήταν ένα μοναδικό θέαμα και μεγάλη η συγκίνηση όταν ο Μητροπολίτης άρχισε την δοξολογία ψάλλοντας το «Χριστός Ανέστη». Τι ενθουσιασμός! Σταματώ για σήμερα, ελπίζω να μου στείλουν την αλληλογραφία μου από την Λήμνο.

Το video από την πρώτη ημερίδα προς τιμή του Ναύαρχου Κ. Μελά :

                            http://youtu.be/eejWuAUqVEs 

Η κουμαριά

Κουμαριά  (Arbutus Unedo)     Ένα απ' τα φυτά των Χριστουγέννων

Η κουμαριά είναι ένα από τα ωραιότερα φυτά της ελληνικής χλωρίδας. Είναι μεσογειακό είδος , αρκετά διαδεδομένο σε όλες τις χώρες της .
Η κουμαριά αναπτύσσεται σε όλη την Ελλάδα στην ζώνη των αείφυλλων – πλατύφυλλων, που εκτείνεται μέχρι 1.000 μ. υψόμετρο. Την συναντάμε σε θαμνώνες και δάση, σε ξηρές και πετρώδεις πλαγιές . Πριν χρόνια είχα βρει μια, κοντά στον ρ'ζόραχτο από την πάνω πλευρά.

Επειδή θεωρείται άριστο καλλωπιστικό φυτό έχει μεταφερθεί σε όλο τον κόσμο. (Αμερική , Αυστραλία κ.λ.π.)
Είναι αειθαλές φυτό (δεν ρίχνει ποτέ τα φύλλα της) στην Ελλάδα είναι συνήθως θάμνος που μπορεί να φτάσει μέχρι τα 3 μέτρα, αλλά στις άλλες χώρες γίνεται δέντρο-ειδικά αυτά που χρησιμοποιούν ως καλλωπιστικό φυτό- που μπορεί να φτάσει και τα 10 μέτρα ύψος.
Όσοι είστε από μεγάλες πόλεις, αν νομίζετε ότι δεν έχετε δει ποτέ κουμαριά, κάνετε  λάθος. Έχετε προσέξει κάποια κλαδιά που πωλούνται τα Χριστούγεννα με καρφωμένα στις άκρες των κλαδιών ένα βαμμένο με κόκκινη λαδομπογιά φιρίκι; Αυτά τα κλαριά είναι από κουμαριά.

Πολλαπλασιάζεται με σπόρους που πέφτουν από τους καρπούς της στο έδαφος.

Η κουμαριά (Arbutus unedo) έχει στην κομοστέγη της συγχρόνως άνθη, άγουρους και ώριμους καρπούς (σε πολύ λίγα φυτά ή δέντρα συμβαίνει αυτό).
Ένα εσπεριδοειδές που το κάνει αυτό είναι η πορτοκαλιά, ποικιλία Valencia.

Τα άνθη της είναι συνήθως λευκά και πιο σπάνια κόκκινα, τα οποία κρέμονται σε ταξιανθίες. Μοιάζουν με καμπανούλες, και ανθίζουν δύο φορές το χρόνο (Μάιο και Σεπτέμβριο). Γονιμοποιούνται από μέλισσες και το μέλι της κουμαριάς είναι συνήθως πικρό.

Ο καρπός της είναι σαρκώδης ρόγα –δρυπη-, μεγέθους 1-2 εκατοστά , ο οποίος, πριν ωριμάσει είναι κίτρινος και σιγά σιγά με την ωρίμανση μετατρέπεται σε κατακόκκινο.
Η επιφάνεια του καρπού είναι άγρια-κοκκώδης θα έλεγα- και θα ωριμάσει (φθινόπωρο) στη στιγμή που αρχίζει η ανθοφορία για την επόμενη καρποφορία.
Περιέχουν αρκετή ποσότητα σπόρων στο εσωτερικό τους

Βασικό: Τρώγονται, αφού ωριμάσουν καλά. (έχει σημασία ).

Θεωρώ ότι είναι ένα από τα πιο γευστικά φρούτα της φύσης. Αν και οι γνώμες διίστανται για την γεύση των κούμαρων, από αρχαιοτάτων χρόνων.
Άλλοι νομίζουν ότι δεν είναι καν φαγώσιμοι οι καρποί.
Οι αρχαίοι έλληνες δεν τα προτιμούσαν ιδιαίτερα. Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, ο Ρωμαίος επιστήμονας (φυσικός φιλόσοφος) και ιστορικός, περίφημος κυρίως από το έργο του «Φυσική Ιστορία» (Naturalis Historia) , έδωσε το λατινικό όνομα της κουμαριάς. Το όνομα «unedo» προέρχεται από το λατινικό «unum edo» που σημαίνει «τρώω ένα, μόνο».
Αν δεν έχει ωριμάσει αρκετά είναι αρκετά στυφό και άγευστο, αν δε έχει ωριμάσει πάρα πολύ, έχει άσχημη γεύση.
Αλλά, στην πλήρη ωρίμανση του είναι ένας πολύ εύγεστος και εκλεκτός καρπός.
Και βέβαια , επειδή δεν αντέχει καθόλου μετά τη συγκομιδή , ο καλύτερος τρόπος να τα φάει κάποιος είναι κατευθείαν από το δέντρο .

Παράλληλα από τα κούμαρα φτιάχνονται , εξαιρετικό τσίπουρο –σε πολλές περιοχές της Ελλάδας στα χρόνια του μεσοπολέμου και νωρίτερα έφτιαχναν και μάλιστα τα τελευταία χρόνια σε πολλές περιοχές αρχίζουν πάλι να το φτιάχνουν ), λικέρ, κονιάκ, (στην Πορτογαλία κάνουν ένα δυνατό κονιάκ με το όνομα medronho) καθώς και γλυκά του κουταλιού ή μαρμελάδα.
Ακόμη η κουμαριά είναι γνωστή για τις φαρμακευτικές της ιδιότητες, (σηπτικές και διουρητικές ).
Ο Iπποκράτης χρησιμοποιούσε τα κούμαρα για την αντιμετώπιση της θρομβοφλεβίτιδας.

Πριν από 60 χρόνια απομονώθηκαν από τα κούμαρα οι πρώτες κουμαρίνες, τα σημερινά αντιπηκτικά που δίνονται σε θρομβώσεις.
Τα φύλλα και ο τραχύς φλοιός της κουμαριάς χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα στη φαρμακευτική και στη βαφική.
Η κουμαριά είναι ανθεκτική στη φωτιά και αυτό της δίνει ένα πλεονέκτημα να χρησιμοποιηθεί σε αναπλάσεις εκτάσεων.

Δρόμοι

Ανατολή στη Λαφιώνα από τον όγκο του Λεπέτυμνου .

Στη Λόγυρα που παίζαμε...

Τα νέα χρώματα του χωριού εντυπωσιάζουν !

Το μοναδικό σπίτι του χωριού με σαχνασίνια , στο βόρειο άκρο του. Το τέλος της γειτονιάς σπιρί.

Το πόσες γάτες έχει η είσοδος αυτού του σπιτιού στη γειτονιά του Σπιρί , μόνο ο Πάρις Μανάκας ξέρει !

... και μετά βγαίνουμε στ' αλώνιααα !

Τ' αλώνια μας . Η είσοδος του χωριού .

Δυο κάτοικοι της περιοχής .

Μπροστά στην Εκκλησία  του χωριού.

Η περιοχή της Αγίας Παρασκευής με τα δένδρα της .

Τα νέα χρώματα του χωριού είπαμε ...

Summer Easy Rider !

Η κεντρική λεωφόρος στο Σπιρί !

Η άγουσα προς τ' αγιασματέλ' ποταμιά !

Πρωί στη Λόγυρα !

Στα φιλόξενα σκαλοπάτια του Φραγκούλ' έξω απ' το καφενείο .

...και στη γειτονιά  Άμμος, περνά με το κοπάδι του ένας παλιός τσέλιγκας .